Tip 1 diyabet, pankreastaki adacık hücrelerinin otoimmün harabiyeti sonucunda ortaya çıkan mutlak insülin eksikliğinin olduğu bir durumdur. İnsülin, pankreastaki adacık hücrelerinden sentezlenen, kan şekerini düzenlemek için gerekli, yaşamsal bir hormondur. İnsülin eksikliği durumunda hücreler güç için muhtaçlığı olan glukozu kullanamadığı için kan şekeri düzeyleri yükselir. Bu durum çoklukla çocukluk yahut genç yaşlarda ortaya çıkmakla bir arada her yaşta ortaya çıkabilir. Tip 1 diyabet ömür uzunluğu insülin kullanımın gerekli olduğu, bir hastalıktan çok ömür biçimidir.
5-14 Yaş Kümesi Çocuklar Risk Altında!
Türkiye’de tip 1 diyabet, son yıllarda artış göstermektedir. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, ülkede yaklaşık 20.000 çocuk ve genç tip 1 diyabet tanısı ile yaşamaktadır. Bu sayı, dünya genelindeki artışla paralel olarak yükselmektedir. Bilhassa 5-14 yaş kümesi çocuklarda bu hastalık daha sık görülmektedir.
Aşırı Susama ve Sık İdrara Çıkma Tip 1 Diyabet’in En Büyük Belirtisi
Tip 1 diyabet, çoklukla ani belirtilerle ortaya çıkar. Çocuklarda en sık görülen belirtileri Doç. Dr. Sebahat Yılmaz Ağladıoğlu şu halde sıraladı;
• Çok susama ve sık idrara çıkma: Çocuklar çok fazla su içmeye başlayabilir ve geceleri sık sık tuvalete gitme muhtaçlığı duyabilir. Tuvalet eğitimi tamamlanmış bir çocukta sonradan ortaya çıkan gece yahut gündüz alt ıslatma durumu da oraya çıkabilir.
• Aşırı yorgunluk: Enerji eksikliği ve halsizlik hissedilebilir.
• Açıklanamayan kilo kaybı: İnsülin eksikliği nedeniyle beden, güç için yağ ve kas dokusunu kullanmaya başlar.
• Bulanık görme: Kan şekeri düzeylerinin yükselmesi, göz merceğinde şişmeye neden olabilir.
• İştah artışı: Vücut enerjiyi düzgün kullanamadığı için daha fazla yemek yeme muhtaçlığı doğabilir.
Hangi Çocuklar Daha Çok Etkileniyor?
Tip 1 diyabetin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, kimi risk faktörleri tespit edilmiştir:
• Genetik yatkınlık: Ailede tip 1 diyabet geçmişi olan çocuklar daha yüksek risk altındadır.
•Otoimmün hastalık hikayesi: Vitiligo, Çölyak yahut Hashimoto üzere öteki otoimmün hastalıklara sahip çocuklarda tip 1 diyabet gelişme mümkünlüğü daha yüksektir.
• Çevresel faktörler: Viral enfeksiyonlar ve beslenme alışkanlıkları üzere çevresel faktörlerin, hastalığın ortaya çıkışında rol oynadığı düşünülmektedir.
Erken Teşhis Her Vakit Önemli
Tip 1 diyabet, süratli bir halde ilerleyebilir ve ketoasidoz ismi verilen hayati tehlike taşıyan bir duruma yol açabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin ve öğretmenlerin belirtiler konusunda şuurlu olmaları ve kuşkulu durumlarda çabucak bir sıhhat profesyoneline başvurmaları kıymetlidir.
Tedavi Seçenekleri
Tip 1 diyabetin kesin bir tedavisi bulunmamakla birlikte, hastalık idaresi mümkündür. Diyabet Tedavi ekseriyetle şunları içerir:
• İnsülin tedavisi: Bedenin muhtaçlığı olan insülini sağlamak için sistemli enjeksiyonlar yahut insülin pompaları kullanılır.
• Kan şekeri izleme: Kan şekeri düzeylerinin nizamlı olarak ölçülmesi, tedavi planının tesirli bir formda uygulanması için kritiktir. Bunun için günümüzde daima glukoz ölçüm sistemleri olan sensörler tesirli bir formda kullanılmaktadır.
• Diyet ve antrenman: Sağlıklı beslenme ve nizamlı fizikî aktivite, kan şekeri denetimine yardımcı olur.
‘’Nadir Olmayan Bir Sıhhat Sorunu’’
Tip 1 diyabet, çocukluk çağında ortaya çıkabilen az olmayan bir sıhhat meselesidir. Erken teşhis ve tesirli bir tedavi planı ve diyabet teknolojileri ile çocuklar sağlıklı bir hayat sürebilir. Bu nedenle, toplumun bu hususta bilinçlendirilmesi, ailelerin belirtiler konusunda dikkatli olması ve sıhhat siyasetleri uygulayıcıların her diyabetli çocuk için diyabet teknolojilerinin sağlanması konusunda hareket planı uygulaması büyük kıymet taşımaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
