İnsan bedeni milyarlarca hücreden oluşuyor. Sağlıklı bir bedende hücreler yavaş ve sistemli bir biçimde yenilenirken, kanser, bu hücrelerin olağandışı ve denetimsiz bir formda büyümesiyle ortaya çıkan hastalıklar olarak biliniyor. Hücrelerin bu denetimsiz büyümesi, tümör ismi verilen bir yumru yahut kitlenin oluşmasına neden olabiliyor. Kanserin ömür kalitesi ve mühletini olumsuz etkilememesi için her geçen gün bilimsel çalışmalar yapılıyor ve yeni tekniklerle hasta konforu artırılıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan Harputluoğlu, kanserden korunma yolları ile kıymetli ilgili bilgi verdi.
Kansere taban hazırlayan 10 risk faktörü
Kanserle gayrette etkin rol üstlenen birçok kuruluşun ve bilim insanlarının gerçekleştirdiği araştırmalardan elde edilen bulgulara nazaran, kanserin gelişmesinde çeşitli faktörler vardır. Bunlar aşağıdaki formda sıralanabilir;
- Sigara ve tütün kullanımı
- Alkol
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Beslenme alışkanlıkları yahut kilo kontrolsüzlüğü
- Aile geçmişi ve genetiği
- Kronik iltihap
- Hormonlar
- İmmünosupresyon (Bağışıklık sistemi bozukluğu)
- Yaş
- Çevresel faktörlere maruziyet (radyasyon, güneş ışınları, kimyasal faktörler, virüs yahut enfeksiyonlar)
Kanser çevresel faktörlerin tetiklemesiyle gelişebilecek bir hastalık olmasının yanı sıra kalıtsal olarak da aktarılmaktadır. Bilhassa birinci dereceden yakınlarının medikal hikayelerinde bu hastalıkla ilgili bir geçmiş varsa, kişinin hastalığa yakalanma ihtimalinin başkalarına kıyasla yüksek olduğu manasına gelmektedir. Kansere yakalanmamak için yapılması gereken, öbür risk faktörlerini en aza indirgemektedir.
Alkol sigara üzere ziyanlı eserlerin tüketilmemesi, sistemli spor alışkanlığı, istikrarlı ve sağlıklı beslenme üzere konularda dikkat edilmesi, hem kansere yakalanma oranının azaltılmasına hem de ömür kalitesinin artmasına imkan sağlamaktadır.
Ayrıca çevresel faktörlerin tesirleri de kanser üzerinde tesirli olmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bilgisayar, akıllı telefonlar, tabletler vb. aygıtlar ile gün içerisinde çok fazla etkileşim kurulmaktadır. Bu doğal olarak radyasyon maruziyetini, buna bağımlı olarak da kansere yakalanma oranını artırmaktadır. Tekrar birebir biçimde insanoğlunun ekosisteme verdiği ziyan kendilerine kanser başta olmak üzere birçok hastalığın etkeni olarak geri dönmektedir. Kolay bir örnek verecek olunursa, ozon katmanının delinmesi ziyanlı güneş ışınları ile maruziyete neden olmuştur. Kısacası, kansere yakalanmamak için kalıtımımızı değiştirmek şuan ki koşullarda mümkün değildir. Ancak ömür kalitemizi artıracak faaliyetlerde bulunmamız, kendimize dikkat etmemizin yanı sıra ekosisteme ziyanı en aza indirgememiz bu hastalığa yakalanma oranının düşmesini sağlayacaktır.
Teknoloji gelişiyor, tedavi yolları değişiyor
Kanserle tedavide en klasik ve yaygın olarak kullanılan 3 ana prosedür mevcuttur. Bunlar cerrahi sistem, kemoterapi/immunoterapi ve radyoterapi olarak sıralanmaktadır. Cerrahi prosedürde ana gaye tümörlü bölgenin ameliyat ile temizlenmesidir. Kemoterapi yahut immünoterapide ise hastalığın seyrine nazaran tedavi planı yapılarak hastaya muhakkak dozlarda ilaç verilir. Cerrahi usulün uygulanmasından sonra tekrar hastalığın seyrine nazaran kemoterapi/ immünoterapi ve radyoterapi uygulanmasına gerek kalmazken, kimi durumlarda bu tedavi usullerinin kombine bir halde kullanılması gerekebilmektedir. Kanser tedavisi konusunda bilim insanları tarafından farklı tedavi stratejileri geliştirilmeye devam etmektedir. Bunlar akıllı ilaçların geliştirilmesi, dokuya/hedefe yönelik ilaç taşıyıcı sistemlerin geliştirilmesi, yeni jenerasyon ilaç formülasyonlarının geliştirilmesi, hormon tedavi uygulamaları olarak sıralanabilir. Ayrıca son yıllarda nanoteknoloji alanında, kanser tedavisi üzerinde kıymetli gelişmeler yaşanmaktadır.
Kişiye özel tedavi usulü yaklaşımları uygulanıyor
Her hastanın uygulanan tedavi yoluna, birebir halde karşılık vermesi mümkün değildir. Fakat araştırma sonuçları genele nazaran belirlenmektedir. Örneğin mesane kanseri için incelenen bir araştırmada, yeni kuşak ilacın uygulandığı hasta kümesinin sağ kalım oranının, öteki kümeye kıyasla yaklaşık 2 kat arttığı gözlenmiştir. Öteki bir çalışmada safra yolu kanseri üzerine tesirli olduğu düşünülen bir ilaç araştırılmıştır. Safra yolu kanserinin standart tedavisinde bulunan kemoterapi ilaçlarıyla birlikte bir çalışma ilacı da eklenmiş ve iki farklı kol oluşturulmuş, hastalar bu çalışma kollarına rastgele atanarak, ilaç aktifliği araştırılmıştır. Sağ kalım oranları incelendiğinde çalışma ilacında sağ kalım 12.7 ay iken, denetim kümesinde bu oran 10.9 ay olarak belirlenmiştir. Böylece her hastada bireye özel olarak uygulanan ve geliştirilen yeni kuşak ilaçlar kanserle çabada ve hastaların sağ kalım oranlarında büyük bir olumlu tesir göstermiştir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
