Göğüs kanseri bayanlarda en sık görülen kanserlerden biri olarak öne çıkıyor. Aile hikayesi, bilhassa genç olan birinci derece akrabalarında göğüs kanseri gelişen bayanlarda, birinci risk faktörü olarak biliniyor. Göğüs kanseri erken evrede yakalandığında tedavide daha başarılı sonuçlar elde ediliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs ve Endokrin Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Bülent Çitgez, göğüs kanseri ile ilgili en çok sorulan sorulan cevaplarını paylaştı.
1-) Genç bayanlarda göğüs kanseri artış ne durumda?
Gençlerde göğüs kanseri riski 45 yaş üstündeki bayanlara nazaran daha azdır. Yirmili yaşlarda ortalama göğüs kanseri gelişim riski 1/1800, otuzlu yaş kümelerde 1/230 halindedir. Aile hikayesi, bilhassa genç olan birinci derece akrabalarda göğüs kanseri gelişen bayanlarda, birinci risk faktörüdür. Yalnızca yaş göz önünde bulundurulduğunda göğüs kanseri tanısı almış genç bayan hasta BRCA (meme kanserine yatkınlık genleri) mutasyon taşıyıcı olma mümkünlüğü daha fazladır. Fakat her yaş kümesindeki bayanlara rutin kendi kendine göğüs muayenesi yahut klinik muayene yapılması tıbbi kuruluşlar tarafından kesinlikle önerilmelidir.
2-) Genç anne olmak göğüs kanserinin risk faktörlerinden biri midir?
İlk çocuğunu 35 yaşında yahut daha genç yaşta doğuran bayanların göğüs kanseri riski azalma eğilimindedir. Birinci çocuğunu daha ileriki yaşlarda doğuran bayanların ise göğüs kanserine yakalanma riski, birinci çocuğunu daha genç yaşta doğuran bayanlara nazaran yüksektir. Hamilelik sırasında göğüs hücreleri süratle büyür. Hamilelikten evvel göğüs hücrelerinde rastgele bir genetik hasar varsa, hücreler büyüdükçe kopyalanır. Hücrelerdeki bu artan genetik hasar göğüs kanserine yol açabilir. Bu türlü bir genetik hasara sahip olma ihtimali yaşla birlikte artar. Bu durum yüksek yaşta anne olanların kanser riskinin kaygı edici olma sebebini açıklamaktadır.
3-) Göğüs kanserine yakalanan bir bayan anne olabilir mi?
Meme kanserine yönelik birtakım tedaviler bayanın doğurganlığını etkileyebilir. Örneğin, göğüs kanseri için kemoterapi yumurtalıklara ziyan verebilir ve bu da bazen tedavi aldığı sırada yahut sonrasında kısırlığa neden olabilir. Tekrar de birçok bayan tedavi sonrasında gebe kalabilmektedir. Göğüs kanseri tedavisinden sonra gebe kalmak inançlı olsa da birtakım bayanlar hamilelik sırasında östrojen hormonu düzeylerinin yükselip tekrar kanserin nüksetmesine (kanserin geri gelmesine) neden olacağından telaş duymaktadır. Lakin göğüs kanseri tedavisinden sonra gebe kalan bayanlarda göğüs kanserinin tekrarlamasına yahut mevt riskinin daha yüksek olmasına sebep değildir.
4-) Tedavi mühletince gebe kalınabilir mi?
Tedavi sırasında kullanılan ilaçların hastanın bedeninden temizlenmesi gerekmektedir. Lakin göğüs kanseri tedavisinden sonra gebe kalmadan evvel beklenecek müddetin kesin uzunluğunu vermek zordur. Kemoterapi yumurtaların kimilerinde genetik mutasyonlara (genlerdeki değişikliklere) neden olabilir. Bu mutasyonlar, bu yumurtalardan doğan çocukta sıhhat problemlerine neden olabilir. Kemoterapiyi tamamladıktan sonra gebe kalmaya çalışmadan evvel en az 1 yıl beklenmelidir, böylelikle bedenin hasarlı yumurtaları temizlemeye vakti olur. Kemoterapi ve başka birtakım kanser tedavileri büyüyen embriyoya yahut fetüse ziyan verebilir. Bu tedavilerden birini kullanırken gebe kalınırsa düşük yapma ihtimali yüksektir yahut çocukta doğumsal kusurlar olabilir. Her ilacın bedenden temizlenmesi farklı bir müddet alır; bu nedenle beklenilmesi gereken mühlet, uygulanan tedavinin tipine bağlıdır. Tedavisi kesilirse, çocuk doğduktan sonra yahut emzirmeyi bıraktıktan sonra tedaviye tekrar başlanılmalıdır.
5-) Ailesinde göğüs kanseri hikayesi olan bayanlar korunma hedefli nasıl bir yol izlenmeli?
Yakın akrabalarında göğüs kanseri tanısı olan bayanların bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Birinci derece bir bayan akrabanıza (kız kardeş, anne, kız) göğüs kanseri tanısı konmuşsa riskiniz iki katına çıkar. Birinci derece akrabalardan ikisinde teşhis konmuşsa riskiniz ortalamanın 5 katıdır. Kimi durumlarda ailede güçlü göğüs kanseri hikayesi BRCA1 yahut BRCA2 geni üzere yüksek göğüs kanseri riskiyle alakalı olağandışı bir tekrar sahip olmakla temaslıdır. Bu yüzden göğüs kanserine yakalanma riskinin yüksek olduğu düşünülen şahıslara genetik danışmanlık kesinlikle önerilmelidir.
Bu bireylere sağlıklı kiloyu korumak, nizamlı idman yapmak, alkolü sınırlamak, sağlıklı yiyecekler yemek, sigara içmemek üzere ömür stili değişiklikleri önermektedir. Bu hayat üslubunu benimsemelerinin yanı sıra, ailesinde göğüs kanseri hikayesi olan bayanlar için hormonal tedavi ilaçları ve risk azaltıcı cerrahi üzere diğer risk azaltma seçenekleri de vardır. Ayrıyeten hastaya, hekimi ile bağlantıya geçmesi, kesinlikle şahsa özel ve uygun bir tarama programına girmesi önerilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
