Dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarı ve bilimsel keşif merkezi olan Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’ndeki (CERN) ATLAS Deneyi’nde İstinye Üniversitesi, Yüksek Güç ve Parçacık Fiziği (YEPAF) araştırma kümesi ile faal olarak misyon almaya devam ediyor. Deneyde, İSÜ öğrenci ve akademisyenleri ATLAS Müon Spektrometresi algıçlarının bakım ve tamiratına yönelik değerli bir sorumluluk üstleniyor.
İstinye Üniversitesi, dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarı ve bilimsel keşif merkezi olan Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’ndeki (CERN) ATLAS Deneyi’nde Üniversite Yüksek Güç ve Parçacık Fiziği (YEPAF) araştırma kümesi ile faal olarak misyon almaya devam ediyor. ATLAS Müon Spektrometresi algıçlarının bakım ve tamirine yönelik kıymetli bir sorumluluk, İstinye Üniversitesi YEPAF Araştırma Kümesine dahil olan fizik doktora ve mühendislik yüksek lisans öğrencileri ile teknik uzmanların katkılarıyla yürütülüyor.
İstinye Üniversitesi laboratuvarlarında yapılan Ar-Ge ile süreci belirlenen bakım ve tamir teknikleri, CERN ATLAS idaresi tarafından onaylanarak ATLAS deney mağarasında, deneyin çalışmadığı periyotlarda uygulamaya geçiriliyor. İstinye Üniversitesi Araştırma Kümesi, CERN Büyük Hadron Çarpıştırıcısının kapalı olacağı Kasım-Aralık 2024 ve Ocak-Mart 2025 periyodunda CERN’de ATLAS Müon Spektrometresi idaresince onaylanan bakım ve tamir çalışmalarını gerçekleştirecek. İstinye Üniversitesi ATLAS Grubu’nun deney kapsamındaki çalışmalarına önderlik eden Temel Bilimler Kısım Lideri Prof. Dr. Serkant Ali ÇETİN ve çalışmada vazife alan araştırmacılar, CERN ATLAS deneyindeki tecrübelerinin geleceğe bakışlarına ve vizyonlarına katkısı ile ilgili görüşlerini paylaştılar.
“Uzun soluklu bir deneysel çalışma içerisindeyiz”
İSÜ Temel Bilimler Bölüm Başkanı ve ATLAS Deneyi Ulusal Koordinatörü Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS Deneyindeki rolüyle ilgili transferde bulundu:
“İstinye Üniversitesi 2023 itibariyle ATLAS Deneyinin Türkiye’den üçüncü resmi üyesi olma onurunu taşıyor. Akademisyenlerimiz, teknik takımımız ve tıpkı vakitte öğrencilerimizle birlikte yürütülen bu çalışma kıymetli bir kurumsal adanmışlığı gösteriyor. CERN ATLAS deneyi bilim dünyası için, önümüzdeki 15-20 yıl boyunca memleketler arası arenada kritik kıymete sahip bir milletlerarası paydaşlık teşebbüsü ve heyecan kaynağıdır. İstinye Üniversitesi için, sürekliliği değerli bir sorumluluk olan bu bilimsel iş birliğinde deneye katkı sağlamak evrensel bir araştırma kurumu olma istikametinde önemli bir adım oldu. Dünya genelinde onlarca ülkeden, yüzlerce enstitüden uzmanların katkı sağladığı uzun soluklu bir deneysel çalışma içerisindeyiz.”
“Evrensel bir araştırma üniversitesi olma misyonunda kıymetli bir adım atıyoruz”
Prof. Dr. Çetin, CERN Atlas Deneyini deneyim etmenin öğrencilere katkılarıyla ilgili ise şöyle konuştu:
“Bizler sadece İstinye Üniversitesi’ndeki yüksek güç parçacık fiziği araştırmacıları ve akademisyenleri olarak değil, birebir vakitte yetiştirdiğimiz öğrencilerle İstinye Üniversitesi’ni bu alanda temsil etmekten derin bir memnunluk duyuyoruz. Bu çerçevede, ilerleyen süreçlerde de yapılacak olan çeşitli bakım tamir ve birebir vakitte yenileme çalışmalarında da öğrencilerimiz ve teknik çalışanımızla birlikte yer alıyor olmak çok değerli. İstinye Üniversitesi’nde yüksek güç parçacık fiziği alanında yürüttüğümüz doktora programında çok nitelikli, bedelli öğrencilerimiz yetişiyor ve onların bu tecrübeyi öğrencilikleri sırasında CERN’de yaşayarak kazanmaları bizim için büyük bir avantaj oldu. Katkıda bulunduğumuz bu vizyon birebir vakitte İstinye Üniversitesi’nde bizim için büyük bir sorumluluğu beraberinde getiren araştırma üniversitesi olma misyonunun bir modülü. Bu bağlamda, kozmik bilime ve parçacık algıç teknolojilerine kozmik boyutta sürdürülebilir katkılar sağlayabilmek için daima birlikte çalışıyoruz.”
“Araştırma kümesi, bilim dünyası için kritik bir sürece paydaş oldu.”
İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS deneyine ilerdeki katkılarıyla ilgili de bilgi veren Prof. Dr. Çetin, “ATLAS deneyinde Müon Spektrometresindeki büyük bir bakım ve tamir çalışması içinde yer almakta olan İstinye Üniversitesi araştırma kümesi, teknik takımı, öğrencileri ve akademisyenleriyle bilim dünyası için kritik bir sürece paydaş oldu. İlerleyen süreçte, deneyde yenilenecek olan kimi algıçların kurulumunu ülkemizde İstinye Üniversitesi’nde de birinci kez yaparak daha sonra CERN’e gönderip ATLAS deneyinde çalışmaya almayı planlıyoruz. Bu deneydeki çalışmamız büyük bir yetkinlik gerektiriyor. İstinye Üniversitesi’nin milletlerarası gelişimi ve bilimde öncülüğü hedefleyen vizyonuna yönelik bizler de tüm birikimimiz ile emek veriyoruz” dedi.
“Genç bilim insanı adayları olarak bizlere çok kıymetli bir vizyon katıyor”
İstinye Üniversitesi araştırmacılarından ilgili bakım tamirat sürecinden sorumlu koordinatör, İSÜ YEPAF teknik uzmanı ve Fizik Doktora programı öğrencisi Makine Mühendisi Ahmet Renklioğlu, şunları söyledi:
“CERN ATLAS deneyi RPC kümesinde gaz sistemleri sorumlusu olarak çalışıyorum. Lisansta makine mühendisliği ana kolu ile elektrik-elektronik mühendisliği yan kolunu tamamladım. Lisans sürecinde fiziğe olan ilgim başladı ve fizik alanında yüksek lisans yaparken CERN ile tanıştım. CERN’ de çalışmak harika bir his. İki yıldır CERN Atlas’ta RPC gaz sistemleri sorumluluğunu almış bulunuyorum ve hala bu sorumluluğu sürdürmekteyim. Birebir vakitte İstinye Üniversitesi’nde fizik doktorası yapıyorum. Doktora ve yüksek lisanstaki arkadaşlarımızla birlikte bakım tamirat çalışmalarında daima birlikte çalışıyoruz. Bu kadar büyük bir iş birliğinin kesimi olabilmek genç bilim insanı adayları olarak bizlere çok değerli bir vizyon katıyor. İş birliklerinde nasıl sorumluluk almamız gerektiğini genç yaşta tanımamıza imkan sağlıyor. Bunun için de çok memnunuz.”
“Ürettiğim robot kolla CERN ATLAS tamirat çalışmalarını geliştirmemiz mümkün olacak”
Fizik doktora programı öğrencisi ve Mekotronik Mühendisi Amine İclal Akın, ise şöyle konuştu:
“Mekatronik mühendisliği öğrencisiydim; lisans eğitimimi bu alanda tamamladım ve bu mevzuda projeler yaparken Yüksek Güç Parçacık Fiziği alanına büyük bir ilgi duyduğumu fark ettim. Bu alanda en ünlü laboratuvarlardan biri olduğundan ötürü lisans eğitimimi tamamladıktan sonra da İstinye Üniversitesi’nde fizik doktorasına başladım. İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS’a dahil olması benim için çok bedelli. Zira bu alanda bir mühendis olarak çalışmak istiyorum ve uygulamalı olarak Yüksek Güç Parçacık Fiziği alanında tecrübe kazanmak çok değerli. Bu çalışmaya dahil olmam aslında lisans yıllarımda bitirme projesi olarak bir robot kol tasarlamam ile başladı. Bu ürettiğim robot kol sayesinde CERN ATLAS tamir çalışmalarını biraz daha geliştirmemiz mümkün olacak. Tasarladığım robot kolu şubat ayında CERN ATLAS bakım tamirat çalışmalarında uygulamaya alacağız.”
İstinye Üniversitesi YEPAF Araştırma Kümesinin ATLAS Deneyindeki genç araştırmacı takımı aşağıdaki isimlerden oluşuyor:
Bakım-Onarım Koordinatörü Ahmet Renklioğlu, İSÜ TBB YEPAF teknik uzman & İSÜ Fizik Doktora Öğrencisi, İSÜ TBB YEPAF Teknik Uzman Yardımcısı Orhan Seyrek, İSÜ Fizik Doktora Öğrencisi Mehmet Tosun, İSÜ Fizik Doktora Öğrencisi Taha Batuhan İlhan, İSÜ Fizik Doktora Öğrencisi Amine İclal Akın, İSÜ Bilgisayar Müh. Y. Lisans Öğrencisi Hilal Koç, İSÜ Bilgisayar Müh. Y. Lisans Öğrencisi Tuğrul Göl, İSÜ YEPAF Kümesinde Proje Araştırmacısı Elif Tuğ.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
