Toplumda ‘kansızlık’ olarak bilinen ve kandaki hemoglobin düzeyinin düşmesi yahut alyuvarların azalması nedeniyle dokulara gereğince oksijen taşınamaması durumu olan ‘anemi’ pek çok sıhhat sıkıntısına yol açabilen değerli bir sorun. Hasebiyle dünyada yaklaşık her 4 şahıstan 1’ini etkileyen aneminin nedeninin belirlenmesi ve tedavi edilmesi yaşamsal öneme sahip. Acıbadem Ataşehir Hastanesi Hematoloji Uzmanı Doç. Dr. Demet Çekdemir, ancak ülkemizde de yaygın görülen aneminin hastalar tarafından birden fazla vakit önemsenmediğine işaret ederek “Hastalar anemiyi ‘yorgunluk dışında bir şey yapmaz’ fikriyle dikkate almayabiliyorlar. Meğer anemi tedavi edilmediği vakit sebebi, seviyesi ve suratına nazaran, hayatı tehdit eden organ yetmezliğine yol açabiliyor. Kandaki dokulara az oksijen gitmesine bağlı olarak gelişen ve ‘hipoksi’ olarak isimlendirilen oksijen yetersizliği sorunu yaşanabiliyor. Bunun sonucunda organların fonksiyonları bozulabiliyor ve vakitle organ yetmezliği üzere önemli problemler gelişebiliyor. Münasebetiyle anemi tanısı için sistemli yapılan yıllık denetimler ile bilhassa halsizlik, çabuk yorulmak ve ciltte solukluk başta olmak üzere, birtakım yakınmalarda tabibe başvurmayı ihmal etmemek gerekiyor” diyor.
Çabuk yoruluyorsanız sebebi kansızlık olabilir!
Kırmızı kan hücrelerinin yetersiz olmaları nedeniyle organlara az sayıda oksijen taşınması sonucu oluşan halsizlik, çabuk yorulma ve ciltte solukluk, aneminin çoklukla birinci belirtileri oluyor. Doç. Dr. Demet Çekdemir, aneminin öbür belirtilerini şöyle özetliyor: “Yine kandaki oksijen yetersizliğine bağlı olarak çarpıntı, baş dönmesi, nefes darlığı, saçlarda dökülme, tırnakların kırılgan hale gelmesi, dudak kenarlarında çatlama ve toprak üzere değişik şeyler yeme gereksinimi da kansızlığın kıymetli sinyalleri ortasında yer alıyor.”
Teşhis edilmesi kolay, ancak…
Anemi genel olarak kolay teşhis edilebilen bir sorun. Doğumdan itibaren her yıl nizamlı olarak yapılan kolay bir hemogram testi ve doktor muayenesi erken teşhisi mümkün kılıyor. Doç. Dr. Demet Çekdemir, ancak tam kan sayımı (hemogram) ile anemi fark edilebilse de altta yatan sebebin belirlenebilmesi için sonrasında ileri tetkikler gerekebildiğini belirterek “Örneğin, kanda ferritin ve demir düzeyleri, B12 ve folat düzeyleri, genetik birtakım hastalıkların yaptıkları anemi için özel tetkikler (örneğin talasemi), sindirim sistemi kanserleri için dışkıda bilinmeyen kan aranması üzere birçok ek tetkiklere gereksinim duyulabiliyor” diye konuşuyor.
Pek çok sebebi olabiliyor!
Anemi en sık adet gören bayanlarda görülürken, bebek ve çocuklarda, hematolojik kanser yahut onkolojik kanser tedavisi gören hastalarda ve kronik hastalığı olanlarda (diyabet, hipertansiyon, böbrek yetmezliği olan diyaliz hastaları) da yaygın olarak teşhis ediliyor. Pek çok sebebi olmakla birlikte, aneminin en yaygın nedenleri demir, B12 ve folat eksikliği oluyor. Demirden mahrum (kırmızı etten eksik) beslenmek, fizyolojik kan kayıpları, çoklu ilaç kullanımı, kimi genetik hastalıklar ve bilhassa kolon kanserinin yanı sıra çeşitli kanser cinsleri de anemiye yol açabiliyor. Bunların yanı sıra yaşlanmayla teşhis sıklığı artan “Myelodisplastik Sendrom” ve sindirim sistemi kanserleri de aneminin kıymetli sebepleri ortasında yer alıyor. Tedavi edilebilen “Myelodisplastik Sendrom” geç kalındığında ise akut lösemiye neden olabiliyor. Özellikle ileri yaşta görülen sindirim sistemi kanserlerinin birinci tanısı çoğunlukla sinsi gelişen bir anemi ile konuluyor.
Kalp yetmezliğine yol açabiliyor!
Kansızlık tedavi edilmediğinde dokulara az oksijen ulaşabildiği için dokular ‘hipoksi’ denilen ‘oksijen yetersizliği’ sorunu yaşamaya başlıyor. Hematoloji Uzmanı Doç. Dr. Demet Çekdemir, oksijen yetersizliği nedeniyle organların fonksiyonlarını yapmakta zorlandıklarını vurgulayarak, “Kaslar hipoksi yüzünden yorulunca kramp oluşuyor. Ellerde karıncalanma yahut uyuşmalar başlıyor. Bayılmalar olabiliyor. Bedenin geneline dağılmış olan ağrılar, unutkanlık ve hafıza zahmeti üzere problemler gelişebiliyor” bilgisini veriyor. Aneminin tıpkı vakitte organ yetmezliğine de yol açabileceği ihtarında bulunan Doç. Dr. Demet Çekdemir “Kansızlık uzun müddet devam ederse zorlanmaya bağlı olarak kalp büyüyor ve bunun sonucunda vakitle kalp yetmezliği gelişebiliyor. Akciğerler de zorlandıkları için nefes darlığı oluşabiliyor” diyor.
Tedavi nedene nazaran planlanıyor!
Anemi pek çok etken sonucu gelişiyor ve tedavisi sebebine bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Vitamin eksikliği (B12, folik asit) ya da demir eksikliği nedeniyle oluşan anemilerde eksik vitaminler ilaç olarak öneriliyor ve hasta sistemli olarak takip ediliyor. Hastalıklardan oluşan anemi tablolarında ise sebep olan hastalığa yönelik tedavi uygulanıyor. Anemilerde birtakım durumlarda hastaneye yatış gerekebiliyor. Hematoloji Uzmanı Doç. Dr. Demet Çekdemir, tedavi sürecinde öncelikle doktorun önerdiği ilaçları uygun biçimde kullanmanın ve tetkikleri önerilen aralıklarda yaptırmanın büyük kıymet taşıdığına işaret ederek “Ayrıca genel olarak demirden güçlü besinler ile beslenmeliyiz. Yeşil çiğ sebzeler, meyve ve kırmızı et, demirden varlıklı besinler ortasında yer alıyorlar” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
