İsim olarak birçok kişinin bildiği Zona (Herpes Zoster) aslında çok yeterli tanınan bir hastalık değil. Yetişkinlerin yaklaşık yüzde 20-30’unu etkileyen bu sorunun bağışıklık durumu ile yakından bağlantılı olduğunu söyleyen Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Aliye Sevdem Gülcan, zonanın az de olsa bazen uzun müddetli hudut ağrısı ve görme kaybı üzere önemli komplikasyonlara neden olabileceğine işaret etti. Bu nedenle hastalığın önemsenmesi gerektiğine dikkat çeken Dr. Gülcan, hastalıktan korunmak için aşılanmanın değerine işaret etti.
Ağrılı ve döküntülü bir hastalık olan zona, bağışıklık sistemi ile yakın bağlı olan bir sorun. Hastalığın bilhassa gerilim, yorgunluk ya da bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda ortaya çıkarak kişinin ömür kalitesini önemli halde düşürdüğünü söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Deri Hastalıkları Uzmanı Dr. Aliye Sevdem Gülcan, bilhassa içinde bulunduğumuz kış aylarında artan enfeksiyon hastalıkları ve zayıflayan bağışıklık sisteminin zonanın ortaya çıkma riskini de artırabileceğine işaret etti. “Bu periyotta grip, soğuk algınlığı üzere viral enfeksiyonlar arttığı için beden daha savunmasız hale gelir. Şayet kişi çocuklukta suçiçeği geçirmişse, suçiçeğine neden olan varicella-zoster virüsü (VZV) tekrar aktive olarak zona hastalığını tetikleyebilir” dedi.
“GİZLİ KALMIŞ SUÇİÇEĞİ VİRÜSÜNÜN AKTİVE OLMASIYLA ZONA GELİŞYOR”
Halk ortasında daha çok “gece yanığı” olarak da bilinen zona, varisella zoster virüsünden kaynaklanıyor ve yetişkinlerin yaklaşık yüzde 20-30’unda görülüyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl tahminen bir milyon olay tespit edildiğini söyleyen Dr. Aliye Sevdem Gülcan, “Zona, geçirilmiş suçiçeği enfeksiyonundan sonra, hudut köklerinde kapalı kalan ve su çiçeğine neden olan varisella-zoster virüsünün tekrar faal hala gelmesiyle ortaya çıkan viral bir hastalıktır.” dedi. Dr. Gülcan, “Suçiçeği geçiren bir bireyde virüs bedeninde kalır. Hayatının bir devrinde virüsün etkinleşmesi sonucu zona ortaya çıkar. Lakin hiç suçiçeği geçirmemiş ya da suçiçeği aşısı olmamış şahıslar, hastalık olan bir bireyden VZV ile enfekte olabilir. Yani virüsü alabilir” diye konuştu.
“BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLÜ ŞAHISLARDA NADİREN GELİŞİYOR”
Zona görülme sıklığının bağışıklık durumu ile güçlü bir biçimde bağ içinde olduğunu ve bağışıklığı güçlü bireylerde nadiren zona geliştiğini söyleyen Dr. Gülcan, “Bağışıklık sistemi zayıf kişilerin zona hastalığına yakalanma riski sağlıklı şahıslara nazaran 100 kat daha fazladır. Kemik iliği veya organ nakli ya da lösemi, lenfoma veya solid malignite üzere rastgele bir nedenle kemoterapi ve/veya radyoterapi gören bireyler zona hastalığı açısından risk altında olabilir. HIV enfeksiyonu, diyabet ve romatolojik hastalıklar üzere kronik hastalıklar nedeniyle uzun periyodik immünsüpresif ilaç kullanımı da zona hastalığı gelişiminde rol oynamaktadır. Bunun yanında ileri yaş, duygusal gerilim, akut yahut kronik hastalık varlığı üzere birçok etken hastalığın ortaya çıkmasında tetikleyici rol üstlenir.”
ŞİKAYETLER EVVEL TEK TARAFLI BAŞLIYOR
Zona hastalığı olan bireylerde çoklukla birinci bulgunun bedenin sağ yahut sol tarafında olmak üzere tek taraflı, belli bir alanda, yanıcı batıcı biçimde şiddetli ağrı olduğunu belirten Dr. Gülcan, belirtiler konusunda şunları anlattı: “İlk bulguları takiben birkaç gün içinde, tıpkı bölgede döküntü başlar ve o alana yayılır. Döküntülerin vakitle içleri sıvı dolup daha sonra da kuruyup dökülürler ve bu mühlet ortalama 2-3 hafta sürebilir.”
DÖKÜNTÜ OLMADAN DA OLUŞABİLİR
Hastalığın çok ender de olsa döküntü olmadan da oluşabildiğini ve bu durumun tanıyı da zorlaştırdığını söyleyen Dr. Gülcan, “Bununla birlikte az de olsa zona bazen yüzde göz yahut kulak bölgesinde tutulum yapabilir, bu durumlarda görme kaybı yahut duyma kaybı üzere kıymetli komplikasyonların önlenmesi emeliyle acil tedavi gerekir.” Diye konuştu.
Virüsün temas yoluyla bulaştığını hatırlatan Dr. Gülcan, “Özellikle gebeler, kanser hastaları, kemoterapi/radyoterapi alan, yani bağışıklığı baskılanmış bireylerin zonaya yakalanma ihtimali daha yüksektir. Tıpkı vakitte bu şahıslarda hastalığın seyri de sağlıklı bireylere nazaran çok daha şiddetlidir. Bu nedenle zona tanısı alanların bilhassa riskli kümelerdeki şahıslardan uzak durması çok önemlidir” Dedi.
KENDİNİZİ AŞIYLA KORUYUN
Hem hastalığın önlenmesi hem de mümkün komplikasyonların önüne geçilmesi için aşılanmanın ehemmiyetine işaret eden Dr. Aliye Sevdem Gülcan, kelamlarına şöyle devam etti; “Aşı, kişinin zonaya yakalanma riskini büsbütün ortadan kaldırmaz, lakin zona aşısı hastalığın seyrini hafifletebilir, şiddetini azaltabilir ve postherpetik nevralji olarak isimlendirilen zona sonrası görülen uzun periyodik hudut hasarına bağlı ağrı riskini düşürebilir. Bu nedenle bilhassa yaşla birlikte risk arttığı için 50 yaş üzerindekilere, hastalıklar ya da tedaviler münasebetiyle bağışıklık sistemi zayıflayan bireylere ve hastalıkla müsabaka yüksek olduğu için suçiçeği geçirmiş olanların aşılanması çok değerlidir.”
“HASTALIĞI OLANLAR DİĞERLERİNİ KORUMAK İÇİN BU TEDBİRLERİ ALMALI”
Hastalığa yakalanmış bireylerin kabarcıklar ortaya çıkmadan yahut döküntüler kabuk bağladıktan sonra virüsü yayma tehlikesinin bulunmadığını belirten Dr. Gülcan, virüsün başkalarına geçmesini önlemek için yapılması gerekenler konusunda şu bilgileri verdi; “Virüsün diğerlerine bulaşmasını engellemek için yapılması gerekenlerin başında döküntü bölgesinin örtülü tutulması geliyor. Ayrıyeten, şahsî giysi ve havlu üzere eşyalar diğerleriyle paylaşılmamalı. Bilhassa suçiçeği aşısı olmamış, bağışıklığı düşük gebe bayanlar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar, kanser hastalarında ve bir aylıktan küçük bebeklerde enfeksiyon ağır seyredebileceğinden temas etmekten kaçınılmalı. Temas gerektiren sporlardan uzak durulmalı. Bir öteki değerli nokta ise el hijyeni. Döküntüyle temas halinde eller kesinlikle yıkanmalı.”
TEDAVİDE MAKSAT HASTALIĞIN MÜHLETİNİ VE ŞİDDETİNİ AZALTMAK
Zona güzelleştikten sonra bile, birçok hasta postherpetik nevralji olarak bilinen orta ila şiddetli ağrıdan muzdarip olmaya devam ettiğini hatırlatan Dr. Gülcan, “Bu nedenle teşhisin erken konulup birinci 2-3 gün içinde anti-viral tedaviye başlanılması komplikasyonların önlenmesi açısından önemlidir” diye konuştu. Zona tedavisinde kullanılan ilaçlarla, virüsün yayılmasının denetim altına alınabildiğini birebir vakitte enfeksiyonun mühletini ve şiddetini azaltmanın mümkün olabildiğini söyleyen Dr. Aliye Sevdem Gülcan, “Ancak ilaçların aktifliği şikayetler başladıktan sonraki birinci 72 saatte en yüksek olduğundan tedaviye erken başlanması çok kıymetlidir. Bunun dışında ağrıyı hafifletmek ve denetim altına almak için ağrı kesici ilaçlar, döküntü üzerine antibiyotikli kremler de kullanılmaktadır. Bu noktada değerli nokta vaktinde tabibe başvurmaktır. Ayrıyeten postherpetik nevralji ve öteki komplikasyonlardan korunmak ismine 50 yaş üstü, kronik hastalığı olan şahısların kesinlikle zona aşısı yaptırmaları son derece kıymetlidir.” Diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
